จำนวนการดูหน้าเว็บรวม

วันจันทร์ที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2554

เทพี(Artemis) หรือเทพเฮอร์มีส(Hermes)ที่พระราชวังบางปะอิน?

โดยพิทยะ ศรีวัฒนสาร

ผู้เขียนถามเจ้าหน้าที่ในสังกัดพระราชวังบางปะอินว่า รู้หรือไม่ว่าประติมากรรมบนราวสะพานด้านหน้าระหว่างพระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์กับพระที่นั่งวโรภาสพิมานเป็นรูปปั้นของอะไร คำตอบ คือ ได้ยินมาว่าเป็นรูปปั้นของพระมเหสีและพระราชเทวีในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ในคำบรรยายของภาพเคลื่อนไหวที่บันทึกไว้ ผู้เขียนระบุว่า กรมศิลปากรกำลังดำเนินการซ่อมแซมและอนุรักษ์ประติมากรรมชุดดังกล่าว อย่างไรก็ดี เมื่อได้ตรวจสอบในเวลาต่อมาก็ทราบว่าหน่วยงานที่กำลังซ่อมประติมากรรมเหล่านี้ คือ กองงานศิลปกรรม สังกัดสำนักพระราชวัง

ผุ้เขียนได้สอบถามนายช่างศิลปกรรมของ สนว.ท่านหนึ่งว่า ในฐานะที่กำลังอนุรักษ์ประติมากรรมรูปนี้อยู่อย่างใกล้ชิดพอจะบอกได้หรือไม่ว่า ประติมากรรมดังกล่าวเป็นเพศหญิงหรือเพศชาย ก็ได้รับคำตอบว่าน่าจะเป็นเพศชาย ซึ่งก็หมายความว่า ประติมากรรมนี้อาจเป็นรูปของเทพเฮอร์มีส(Hermes) ซึ่งเป็นเทพผู้นำสาร(Messenger) ของมหาเทพซูส(Zeus) ผู้สามารถเคลื่อนที่ได้อย่างรวดเร็ว

ลักษณะประมานวิทยาของเฮอร์มีส คือ สวมรองเท้ามีปีก สวมหมวกปีก และถือไม้เท้าวิเศษ(a magic wand) นอกจากเฮอร์มีสจะเป็นเทพแห่งบรรดาโจรและพ่อค้าแล้ว ยังเป็นผุ้นำทางของคนตายไปสู่นรก(underworld)ด้วย เฮอร์มีสยังมีคุณวิเศษในด้านของการประดิษฐ์พิณ( lyre) ปี่(pipes) บันไดเสียงดนตรี(the musical scale) ความรู้เกี่ยวกับดาราศาสตร์(astronomy) มาตราชั่ง ตวง วัด(weights and measures) ความรู้เกี่ยวกีฬามวยและยืดหยุ่น( boxing and gymnastics) และเป็นเทพผู้รักษาต้นมะกอก

ปัญหา คือ ประติมากรรมข้างต้น มีลักษณะเป็นรูปบุคคลใบหน้างดงามแบบเทพ-เทพีในอุดมคตีแบบศิลปะคลาสิคยุคต้น คือ ไม่แสดงอารมณ์เกรี้ยวกราดหรือความเจ็บปวด ผมสั้นหยักศก สวมหมวกล่าสัตว์ ปีกแคบมีวัตถุบางอย่างรัดด้านบน ยืนพักเข่าซ้ายจิกปลายเท้าน้อยๆ เอนกายเกือบเป็นแบบตริภังค์ มือขวาชูขึ้นระดับศีรษะ ที่คอมีลูกกระเดือกแลเห็นได้ไม่ชัดนัก สวมเสื้อรับรูปมีปกแสดงรอยยับ พับแขนถึงศอก ต้นแขนมีมัดกล้ามแข็งแรงแม้จะมีร่องรอยความนูนชันของทรวงอกปรากฏให้เห็นรำไรคล้ายอิตถีเพศ ที่เอวซึ่งดูเกือบคอดคล้ายเอวสตรีมีเข็มขัดผ้าหรือผ้ารัดเอวกว้าประมาณ6-7นิ้วคาดไว้ มีสายกระเป๋าหนังพาดเฉวียงจากขวามาซ้าย คล้ายการแต่งกายของเทพีอาร์ทีมีส ในมือข้างขวาถือวัตถุบางอย่าง ส่วนมือซ้ายหิ้วขาซ้ายของนกอินทรีหิ้วหัวลงระดับชายโครง และมือข้างนี้ยังถูกแปลงให้ถือโคมไฟเดี่ยวเอาไว้ด้วย สวมกางเกงขาสั้นเหนือเข่า ชายลุ่ย สวมรองเท้าหนังมีลายคล้ายรูปหัวใจเรียงเป็นแนวสายผูกเป็นช่องๆ ทิ้งระยะกัน โดยรวมหากไม่นับลูกกระเดือกบางๆน่าจะเป็นลักษณะของเทพีอาร์เทมีส(Artemes) ซึ่งเป็นเทพธิดาแห่งความบริสุทธิ์(chastity) การล่าสัตว์ ดวงจันทร์ พรหมจารี(virginity) และสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติมากกว่าเทพเฮอร์มีส ซึ่งอยู่ในร่างของบุรุษเพศ

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น